Lượt xem: 24
Trong thế giới sở hữu trí tuệ, có vô số những “lời đồn”, những kinh nghiệm truyền miệng và những hiểu lầm phổ biến. Đối với một chủ doanh nghiệp, việc hành động dựa trên thông tin sai lệch còn nguy hiểm hơn cả một đối thủ cạnh tranh mạnh. Nó có thể khiến bạn mất trắng tài sản thương hiệu, lãng phí tiền bạc và sa vào những cuộc chiến pháp lý không hồi kết.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau “bóc trần” từng lầm tưởng, đối chiếu với sự thật pháp lý theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam (cập nhật đến năm 2025), giúp bạn có được kiến thức đúng đắn để bảo vệ tài sản của mình.
SABECO: Gục ngã vì những sai lầm nào?
Những sai lầm nguy hiểm khi không hiểu về bản quyền
Lầm tưởng 1: “Tôi đã đăng ký tên công ty tại Sở Kế hoạch & Đầu tư, vậy thương hiệu của tôi đã được bảo vệ.”
Sự thật:
Đây là lầm tưởng lớn nhất và nguy hiểm nhất. Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp và Văn bằng bảo hộ nhãn hiệu là hai thứ hoàn toàn khác biệt.
- Đăng ký tên công ty (Tên thương mại): Chỉ bảo vệ danh tính pháp lý của doanh nghiệp bạn trên phạm vi toàn quốc (ví dụ: “Công ty TNHH Thực phẩm An Nhiên”). Nó giúp phân biệt công ty bạn với công ty khác.
- Đăng ký nhãn hiệu: Bảo vệ tên thương hiệu, logo (ví dụ: “AN NHIÊN KITCHEN”) mà bạn sử dụng trên sản phẩm, dịch vụ. Nó giúp phân biệt sản phẩm của bạn với sản phẩm của đối thủ.
Hậu quả của lầm tưởng:
Bạn có thể sở hữu “Công ty TNHH Thực phẩm An Nhiên”, nhưng một người khác hoàn toàn có thể đăng ký độc quyền nhãn hiệu “An Nhiên” cho sản phẩm thực phẩm. Khi đó, họ có quyền yêu cầu bạn không được sử dụng tên “An Nhiên” trên bao bì sản phẩm của mình nữa.
Lời khuyên của chuyên gia:
Hãy coi tên công ty là “tên khai sinh”, còn nhãn hiệu là “nghệ danh” để hoạt động trên thị trường. Bạn cần bảo vệ cả hai, nhưng nhãn hiệu mới là công cụ bảo vệ thương hiệu trên sản phẩm.
Lầm tưởng 2: “Tôi là người sử dụng tên thương hiệu này đầu tiên, nên tôi có quyền sở hữu nó.”
Sự thật:
Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam vận hành dựa trên nguyên tắc “nộp đơn đầu tiên” (First-to-File), không phải “sử dụng đầu tiên” (First-to-Use). Điều này có nghĩa là, quyền ưu tiên sẽ thuộc về người nộp đơn đăng ký nhãn hiệu tại Cục Sở hữu trí tuệ sớm nhất.
Hậu quả của lầm tưởng:
Dù bạn đã kinh doanh dưới một thương hiệu 5 năm và có rất nhiều người biết đến, nhưng nếu bạn chưa nộp đơn đăng ký, một đối thủ cạnh tranh có thể “hớt tay trên” bằng cách nộp đơn trước bạn. Về mặt pháp lý, họ sẽ là người được xem xét cấp quyền sở hữu độc quyền.
Lời khuyên của chuyên gia:
Đừng chần chừ. Ngay khi đã chốt được tên thương hiệu cuối cùng, hãy tiến hành tra cứu và nộp đơn đăng ký ngay lập tức để xác lập ngày ưu tiên của mình.
Lầm tưởng 3: “Chỉ cần đăng ký bảo hộ logo là đủ, nó đã bao gồm cả phần tên trong đó.”
Sự thật:
Khi bạn nộp đơn đăng ký một logo có cả phần hình và phần chữ, bạn đang yêu cầu bảo hộ nó dưới dạng một tổng thể thống nhất. Điều này có nghĩa là bạn được bảo vệ chống lại việc người khác sử dụng một logo tổng thể tương tự gây nhầm lẫn. Tuy nhiên, nó không tự động cấp cho bạn quyền độc quyền đối với riêng phần chữ hoặc riêng phần hình nếu chúng bị tách ra.
Hậu quả của lầm tưởng:
Đối thủ có thể lấy phần tên (chữ) trong logo của bạn và kết hợp với một phần hình khác để kinh doanh mà không bị coi là xâm phạm trực tiếp đến “tổng thể” logo bạn đã đăng ký.
Lời khuyên của chuyên gia:
Để được bảo vệ mạnh nhất, nếu ngân sách cho phép, hãy xem xét đăng ký thành các đơn riêng biệt: một đơn cho phần hình (logo) và một đơn cho phần chữ (word mark).
Lâm tưởng 4: “Đăng ký nhãn hiệu ở Việt Nam nghĩa là tôi được bảo hộ trên toàn thế giới.”
Sự thật:
Quyền sở hữu trí tuệ, bao gồm cả nhãn hiệu, mang tính lãnh thổ. Một Văn bằng bảo hộ nhãn hiệu được cấp bởi Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam chỉ có hiệu lực pháp lý tại Việt Nam. Nó hoàn toàn không có giá trị ở Mỹ, Nhật Bản, hay bất kỳ quốc gia nào khác.
Hậu quả của lầm tưởng:
Khi bạn xuất khẩu sản phẩm hoặc kinh doanh ra nước ngoài, thương hiệu của bạn sẽ hoàn toàn không được bảo vệ. Bất kỳ ai ở các quốc gia đó cũng có thể đăng ký và sở hữu độc quyền thương hiệu của bạn.
Lời khuyên của chuyên gia:
Nếu có định hướng phát triển ra thị trường quốc tế, hãy tìm hiểu về Hệ thống Madrid để nộp một đơn duy nhất đăng ký đến nhiều quốc gia, hoặc thuê luật sư để nộp đơn trực tiếp tại từng thị trường mục tiêu.
Lầm tưởng 5: “Tên hay, mô tả trực tiếp sản phẩm sẽ dễ bán hàng và dễ được bảo hộ.”
Sự thật:
Ngược lại hoàn toàn. Những nhãn hiệu chỉ đơn thuần mô tả tính chất, công dụng, chất lượng của sản phẩm (ví dụ: “Điện thoại Bền”, “Gạo Thơm Dẻo”) bị coi là có khả năng phân biệt rất thấp và gần như chắc chắn sẽ bị từ chối bảo hộ. Pháp luật cho rằng những từ ngữ mô tả đó nên thuộc về tất cả mọi người, không ai có quyền chiếm hữu độc quyền.H3: Hậu quả của lầm tưởng:
Bạn sẽ tốn thời gian, tiền bạc để theo đuổi một đơn đăng ký không có khả năng thành công. Kể cả khi kinh doanh, bạn cũng không thể ngăn cản đối thủ dùng những cụm từ tương tự.
Lời khuyên của chuyên gia:
Hãy chọn những cái tên có tính gợi ý, tên tự đặt hoặc các từ ngữ không liên quan trực tiếp đến sản phẩm. Chúng có khả năng bảo hộ cao hơn rất nhiều.
Lầm tưởng 6: “Một khi đã có Văn bằng bảo hộ là xong, nhãn hiệu đó là của tôi mãi mãi.”
Sự thật:
Văn bằng bảo hộ nhãn hiệu chỉ có hiệu lực trong 10 năm kể từ ngày nộp đơn. Để duy trì quyền sở hữu, bạn phải tiến hành thủ tục gia hạn trong vòng 6 tháng trước ngày văn bằng hết hạn. Ngoài ra, nếu bạn không sử dụng nhãn hiệu liên tục trong 5 năm, bất kỳ bên thứ ba nào cũng có quyền yêu cầu chấm dứt hiệu lực văn bằng của bạn.
Hậu quả của lầm tưởng:
Quên gia hạn sẽ khiến bạn mất trắng quyền sở hữu. Không sử dụng có thể tạo cơ hội cho đối thủ “lật kèo” và hủy bỏ hiệu lực nhãn hiệu của bạn.
Lời khuyên của chuyên gia:
Hãy ghi chú lại ngày hết hạn của văn bằng và thực hiện việc gia hạn đúng thời hạn. Đồng thời, hãy thu thập các bằng chứng về việc sử dụng nhãn hiệu trên thực tế (hóa đơn, quảng cáo, bao bì…).
Lầm tưởng 7: “Chi phí đăng ký quá đắt đỏ, không phù hợp với startup.”
Sự thật:
Tổng chi phí cho việc đăng ký một nhãn hiệu cho một nhóm sản phẩm tại Việt Nam thường chỉ dao động trong vài triệu đồng. So với các chi phí khác như marketing, thuê văn phòng, đây là một con số rất nhỏ.
Hậu quả của lầm tưởng:
Tiết kiệm một khoản chi phí nhỏ ban đầu có thể dẫn đến thiệt hại khổng lồ sau này, bao gồm chi phí kiện tụng, rebranding, mất thị phần… như đã phân tích ở các lầm tưởng trên.
Lời khuyên của chuyên gia:
Hãy coi chi phí đăng ký nhãn hiệu là một khoản đầu tư bắt buộc cho nền móng của doanh nghiệp, không phải là một chi phí có thể cắt giảm.
Lầm tưởng 8: “Chỉ cần tìm trên Google không thấy ai dùng là có thể đăng ký.”
Sự thật:
Google không phải là cơ sở dữ liệu về nhãn hiệu. Một người có thể đã nộp đơn đăng ký nhưng chưa đưa thương hiệu ra thị trường. Hơn nữa, việc đánh giá khả năng đăng ký không chỉ là “trùng”, mà còn là “tương tự gây nhầm lẫn” về phát âm, ý nghĩa, hình ảnh, đòi hỏi chuyên môn cao.
Hậu quả của lầm tưởng:
Bạn có thể lãng phí thời gian và lệ phí nộp đơn cho một nhãn hiệu không có khả năng được bảo hộ.
Lời khuyên của chuyên gia:
Luôn tiến hành tra cứu chuyên sâu thông qua các tổ chức đại diện SHTT uy tín trước khi quyết định nộp đơn.
Lầm tưởng 9: “Quy trình đăng ký quá lâu, không có tác dụng bảo vệ ngay.”
Sự thật:
Mặc dù quy trình có thể kéo dài 12-18 tháng, nhưng quyền của bạn được tính từ ngày ưu tiên, chính là ngày nộp đơn. Kể từ ngày đơn được chấp nhận hợp lệ và công bố, bạn đã có cơ sở để thông báo và cảnh báo các bên có hành vi sử dụng dấu hiệu trùng lặp.
Hậu quả của lầm tưởng:
Sợ lâu mà không làm sẽ khiến bạn không bao giờ có được sự bảo vệ. Việc nộp đơn sớm chính là hành động “cắm cờ” xác lập lãnh thổ của mình.
Lời khuyên của chuyên gia:
Kiên nhẫn là một phần của cuộc chơi. Hãy nộp đơn sớm và trong thời gian chờ đợi, hãy tiếp tục xây dựng thương hiệu của bạn.
Lầm tưởng 10: “Nhãn hiệu của tôi chỉ là tên gọi, không phải logo, nên không quan trọng lắm.”
Sự thật:
Tên gọi (word mark) chính là cốt lõi của thương hiệu. Nó là thứ khách hàng gọi tên, tìm kiếm và ghi nhớ. Trong nhiều trường hợp, việc bảo hộ phần tên còn quan trọng hơn cả phần hình.
Hậu quả của lầm tưởng:
Đối thủ có thể không dùng logo của bạn, nhưng họ dùng một cái tên tương tự, và đó mới là thứ gây ra sự nhầm lẫn và thiệt hại lớn nhất về thị phần.
Lời khuyên của chuyên gia:
Luôn ưu tiên bảo hộ cho phần tên thương hiệu. Nếu tên thương hiệu của bạn đủ mạnh, nó có thể đứng một mình mà không cần bất kỳ hình ảnh nào đi kèm.
Kết Luận: Kiến Thức Đúng Là Tấm Khiên Vững Chắc Nhất
Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, những gì bạn không biết hoàn toàn có thể gây hại cho bạn. 10 lầm tưởng phổ biến trên chính là những “cái bẫy” vô hình có thể khiến tâm huyết và công sức của bạn đổ sông đổ bể.
Bảo vệ một thương hiệu không chỉ đơn thuần là việc nộp một bộ hồ sơ. Nó bắt đầu từ việc trang bị kiến thức đúng đắn, đưa ra các quyết định chiến lược dựa trên sự thật pháp lý, và hành động một cách chủ động. Đừng để những hiểu lầm phổ biến định đoạt tương lai của tài sản quý giá nhất mà bạn đang sở hữu.
Thế giới sở hữu trí tuệ có thể phức tạp, nhưng bạn không cần phải đi một mình. Nếu sau khi đọc bài viết này, bạn nhận ra mình có thể đang mắc phải một trong những lầm tưởng trên, đừng ngần ngại tìm đến sự tư vấn của chuyên gia. Một giờ tư vấn có thể tiết kiệm cho bạn nhiều năm tranh chấp và những khoản chi phí khổng lồ.
XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ NHÃN HIỆU CÙNG MARK DEALER 🛡️
🎯 Chúng tôi hiểu rằng tên gọi và logo mà bạn dày công xây dựng không chỉ là một cái tên – đó là uy tín, là danh tiếng và là tài sản vô giá của doanh nghiệp.
Mark Dealer tự hào là người đồng hành đáng tin cậy trên hành trình bảo hộ và phát triển giá trị nhãn hiệu. Chúng tôi giúp bạn từ việc tra cứu, đăng ký độc quyền nhãn hiệu, cho đến các giao dịch chuyển nhượng, li-xăng (nhượng quyền) và định giá tài sản thương hiệu một cách chuyên nghiệp.
Tìm hiểu sâu hơn về các giải pháp cho nhãn hiệu của bạn tại: markdealer.com
