Lượt xem: 42
Trong kỷ nguyên kỹ thuật số, khi mọi thứ chỉ cách nhau một cú nhấp chuột, cuộc chiến bảo vệ bản quyền đang trở thành tâm điểm chú ý. Chương trình “Gặp nhau cuối năm – Táo Quân” của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV), với hơn 20 năm phát sóng, không chỉ là “món ăn tinh thần” dịp Tết mà còn là tấm gương phản ánh sinh động những vấn đề thời sự, trong đó có vi phạm bản quyền. Năm 2025, Táo Quân tiếp tục lên sóng với những câu chuyện sắc sảo, hé lộ thực trạng nhức nhối và nỗ lực bảo vệ quyền sáng tạo trong không gian số.
Táo Quân 2025: Phản Ánh Thực Trạng Vi Phạm Bản Quyền
Táo Quân từ lâu đã nổi tiếng với khả năng lồng ghép các vấn đề xã hội nóng hổi vào những màn đối đáp hài hước nhưng sâu cay. Trong số phát sóng ngày 28/1/2025 (29 Tết Ất Tỵ), chương trình đã đề cập đến tình trạng vi phạm bản quyền trên các nền tảng số – một thực tế đang khiến Việt Nam chịu thiệt hại lớn. Theo Trung tâm Bản quyền nội dung số, năm 2023, thiệt hại từ vi phạm bản quyền ước tính 348 triệu USD, với hơn 80% vụ việc xảy ra trên môi trường trực tuyến.
Trailer Táo Quân 2025 cho thấy các Táo, do dàn nghệ sĩ gạo cội như NSND Quốc Khánh (Ngọc Hoàng), NSND Tự Long, NSƯT Quang Thắng và Vân Dung thủ vai, đã tái hiện sinh động những vụ việc điển hình. Một phân đoạn gây chú ý là khi Táo Kinh tế bị chất vấn về việc hàng loạt sản phẩm số bị sao chép tràn lan trên TikTok và YouTube mà không có sự kiểm soát. Đây không chỉ là câu chuyện hư cấu mà phản ánh đúng thực trạng tại Việt Nam – quốc gia đứng thứ 9 thế giới về tỷ lệ vi phạm bản quyền, theo báo cáo của Media Partners Asia năm 2022.
Sự kiện gần đây càng làm nóng vấn đề này. Đầu tháng 2/2025, VTV đã lên tiếng khi Fanpage Kenh14.vn sử dụng trái phép video “Những câu thoại hay nhức nhối của Táo Quân 2025” từ VTVgo, đồng thời khiếu nại ngược bản quyền của chính VTV. Vụ việc này không chỉ gây tranh cãi mà còn cho thấy sự phức tạp trong việc bảo vệ nội dung số, ngay cả với một đơn vị lớn như VTV.
Thách Thức Được Táo Quân Khắc Họa
Táo Quân 2025 không ngần ngại phơi bày những khó khăn trong cuộc chiến bản quyền. Một trong những thách thức lớn là sự tinh vi của các hành vi vi phạm. Các đối tượng sử dụng công nghệ để qua mặt hệ thống giám sát, như lập tài khoản giả hoặc dùng VPN để ẩn danh. Trong chương trình, Táo Giao thông (NSƯT Chí Trung) dí dỏm bình luận: “Chạy trên xa lộ số còn nhanh hơn xa lộ thật, bắt không kịp!” – ám chỉ việc truy vết vi phạm ngày càng khó khăn.
Ngoài ra, ý thức cộng đồng cũng là vấn đề được đề cập. Một phân cảnh hài hước nhưng “đau lòng” là khi Bắc Đẩu (Công Lý trở lại trong năm 2025) chất vấn các Táo: “Dân mình tải phim lậu, nhạc lậu mà còn khoe lên mạng, thế là sao nổi?” Điều này phản ánh thực tế rằng nhiều người dùng vẫn xem việc sử dụng nội dung không phép là bình thường, góp phần làm gia tăng thiệt hại cho ngành sáng tạo.
Chế tài xử phạt yếu cũng được Táo Quân khéo léo nhắc đến. Theo Nghị định 131/2021/NĐ-CP, mức phạt tối đa cho vi phạm bản quyền chỉ là 250 triệu đồng đối với tổ chức – con số quá nhỏ so với thiệt hại hàng trăm triệu USD mỗi năm. Qua lăng kính hài hước, chương trình gửi đi thông điệp: pháp luật cần thay đổi để đủ sức răn đe.
Nỗ Lực Bảo Vệ Bản Quyền Qua Lăng Kính Táo Quân
Táo Quân 2025 không chỉ dừng ở việc phê phán mà còn ghi nhận những nỗ lực cải thiện. Tháng 1/2025, Chính phủ Việt Nam công bố kế hoạch hợp tác với WIPO để triển khai công nghệ nhận diện nội dung tự động – một bước tiến được nhắc đến trong phân đoạn Ngọc Hoàng yêu cầu các Táo “học hỏi thế giới”. VTV cũng đang phối hợp với VCPMC và các nền tảng số để tăng cường giám sát nội dung, như hé lộ trong phần hậu trường chương trình.
Bản thân VTV, với tư cách đơn vị sản xuất Táo Quân, cũng là “nạn nhân” của vi phạm bản quyền. Sau vụ việc với Kenh14.vn, nhà đài đã kêu gọi cộng đồng tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ và cam kết mạnh tay xử lý các hành vi xâm phạm. Đây là minh chứng cho thấy cuộc đấu tranh không chỉ là câu chuyện của cá nhân mà còn là trách nhiệm chung.
Giải Pháp Từ Thông Điệp Táo Quân
Thông qua tiếng cười, Táo Quân 2025 gửi gắm những giải pháp thiết thực. Đầu tiên là nâng cao ý thức cộng đồng – điều được nhấn mạnh khi Ngọc Hoàng kết luận: “Không có người dùng lậu, sẽ không có kẻ vi phạm.” Thứ hai, chương trình kêu gọi ứng dụng công nghệ, như hệ thống AI nhận diện nội dung tương tự Content ID của YouTube, để phát hiện vi phạm nhanh chóng.
Cuối cùng, Táo Quân ngầm đề xuất cải cách pháp luật với chế tài mạnh hơn và quy trình đăng ký bản quyền đơn giản hơn, giúp người sáng tạo dễ dàng bảo vệ tác phẩm. Đây cũng là mong mỏi của khán giả sau khi chương trình lên sóng, được phản ánh qua hàng nghìn bình luận trên mạng xã hội.
