Lượt xem: 18
“Thương hiệu của mình còn non trẻ, ngân sách thì eo hẹp, có thật sự cần phải đăng ký ngay bây giờ không? Hay đợi đến khi thành công rồi làm cũng chưa muộn?”
Đây là một câu hỏi cực kỳ quan trọng, và câu trả lời có thể quyết định sự sống còn của cả doanh nghiệp bạn. Trước khi đi sâu vào vấn đề, chúng ta cần làm rõ một thuật ngữ mà rất nhiều người đang nhầm lẫn.
Lưu ý quan trọng: Cụm từ “đăng ký bản quyền thương hiệu” là cách nói không chính xác về mặt pháp lý. Tại Việt Nam:
- Bản quyền (Copyright): Dùng để bảo hộ các tác phẩm sáng tạo như bài viết, phần mềm, âm nhạc, tác phẩm mỹ thuật (bao gồm cả logo). Quyền này phát sinh tự động nhưng có thể đăng ký để làm bằng chứng.
- Nhãn hiệu (Trademark): Dùng để bảo hộ tên thương hiệu, logo, slogan gắn liền với sản phẩm/dịch vụ của bạn trên thị trường. Quyền sở hữu độc quyền đối với Nhãn hiệu chỉ được xác lập chủ yếu thông qua việc đăng ký và được cấp văn bằng bảo hộ.
Trong khuôn khổ bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào câu hỏi cốt lõi: “Có thật sự cần đăng ký NHÃN HIỆU ngay khi khởi nghiệp?”
Đăng Ký Bảo Hộ Thương Hiệu Và 5 Sai Lầm Cần Tránh
Những Lý Do “Chính Đáng” Khiến Các Startup Trì Hoãn
Để có cái nhìn toàn cảnh, trước tiên chúng ta cần thấu hiểu và đồng cảm với những lý do khiến các nhà sáng lập chần chừ.
“Ngân sách của em có hạn”: Rào cản về chi phí
Đây là lý do phổ biến nhất. Đối với một startup đang “đốt tiền” từng ngày, việc phải chi ra vài triệu đồng cho một thủ tục pháp lý có vẻ là một gánh nặng. Họ ưu tiên dòng tiền cho việc phát triển sản phẩm hoặc marketing – những thứ mang lại kết quả “nhìn thấy được” ngay lập tức.
“Thương hiệu của em có thể thay đổi”: Nỗi sợ cam kết sớm
Văn hóa “pivot” (xoay trục) là một phần của khởi nghiệp. Nhiều người lo sợ rằng nếu đăng ký tên thương hiệu A quá sớm, nhưng sau đó phải đổi thành B, thì khoản đầu tư ban đầu sẽ trở nên lãng phí. Họ muốn đợi cho đến khi mô hình kinh doanh thực sự ổn định.
“Thương hiệu còn quá nhỏ, ai mà để ý”: Sự chủ quan tai hại
“Sản phẩm của em chỉ bán online quy mô nhỏ”, “Em chỉ là một cửa hàng trên Instagram”, “Ai mà rảnh đến mức đi ăn cắp một cái tên vô danh chứ?”… Đây là lối suy nghĩ chủ quan nhưng lại cực kỳ nguy hiểm, xem nhẹ giá trị của tài sản trí tuệ ngay từ đầu.
“Em không biết bắt đầu từ đâu”: Rào cản về sự phức tạp
Quy trình đăng ký với những tờ khai, phân nhóm, thủ tục hành chính… có vẻ quá phức tạp và tốn thời gian đối với những người không có chuyên môn. Sự e ngại này khiến họ trì hoãn vô thời hạn.
Những lý do trên nghe có vẻ hợp lý trong ngắn hạn. Nhưng bây giờ, hãy cùng phân tích cái “giá” thực sự mà bạn phải trả cho sự trì hoãn này.
“Giá Của Sự Trì Hoãn” – 5 Rủi Ro Chết Người Khi Bạn Nói “Để Sau”
Đây là những sự thật phũ phàng về mặt pháp lý và kinh doanh mà mọi nhà sáng lập cần phải đối mặt.
1. Rủi ro bị “đánh cắp” thương hiệu hợp pháp – Cơn ác mộng mang tên “First-to-File”
Đây là rủi ro lớn nhất và không thể khắc phục được. Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam bảo vệ chủ sở hữu nhãn hiệu dựa trên nguyên tắc “nộp đơn đầu tiên” (First-to-File).
- Điều này có nghĩa là: Ai nộp đơn đăng ký nhãn hiệu tại Cục Sở hữu trí tuệ trước, người đó sẽ có quyền ưu tiên được xem xét cấp văn bằng bảo hộ, bất kể ai là người sử dụng thương hiệu đó trên thị trường trước.
- Kịch bản ác mộng: Bạn xây dựng thương hiệu “The Kaffeine” trên Instagram, có lượng khách hàng ổn định. Một người khác thấy được tiềm năng, họ lặng lẽ tiến hành tra cứu và thấy bạn chưa đăng ký. Họ nộp đơn đăng ký độc quyền nhãn hiệu “The Kaffeine” trước bạn. Vài năm sau, khi họ được cấp văn bằng, họ hoàn toàn có quyền yêu cầu bạn ngừng sử dụng tên gọi này hoặc buộc bạn phải trả một số tiền khổng lồ để “mua lại” chính đứa con tinh thần của mình. Lúc này, về mặt pháp lý, bạn mới là người sai.
2. Toàn bộ nỗ lực marketing trở thành “công cốc”
Mỗi đồng bạn chi cho quảng cáo Facebook, Google, SEO, in ấn bao bì, xây dựng cộng đồng… cho một thương hiệu chưa được bảo hộ cũng giống như việc bạn chăm chút, trang trí cho một ngôi nhà mà bạn không có “sổ đỏ”. Nếu kịch bản số 1 xảy ra và bạn buộc phải đổi tên, toàn bộ vốn liếng nhận diện thương hiệu mà bạn dày công vun đắp sẽ bốc hơi chỉ sau một đêm. Bạn phải bắt đầu lại từ con số không.
3. Mất cơ hội vào tay nhà đầu tư và đối tác lớn
Khi startup của bạn lớn mạnh hơn, bạn sẽ cần đến các nhà đầu tư hoặc các đối tác phân phối chiến lược (như các chuỗi siêu thị, cửa hàng tiện lợi). Trong quá trình thẩm định (due diligence), một trong những câu hỏi đầu tiên họ đặt ra là: “Tài sản trí tuệ của công ty đã được bảo hộ chưa?”.
Một thương hiệu không được bảo hộ là một “cờ đỏ” khổng lồ, cho thấy sự yếu kém về tầm nhìn chiến lược và tiềm ẩn rủi ro pháp lý cực lớn. Không một nhà đầu tư thông minh nào muốn rót tiền vào một doanh nghiệp có thể sụp đổ bất cứ lúc nào vì tranh chấp thương hiệu.
4. Chi phí “chữa cháy” đắt gấp hàng chục, hàng trăm lần
Hãy làm một phép so sánh đơn giản:
- Chi phí “phòng cháy” (chủ động đăng ký): Vài triệu đồng cho các lệ phí nhà nước và phí dịch vụ (nếu có).
- Chi phí “chữa cháy” (khi bị tranh chấp): Có thể lên đến hàng trăm triệu hoặc hàng tỷ đồng, bao gồm: chi phí luật sư theo kiện, chi phí mua lại nhãn hiệu, chi phí rebranding toàn bộ (thiết kế lại, in lại bao bì, làm lại website, chạy lại quảng cáo…), và chi phí cơ hội bị mất trong thời gian tranh chấp.
Rõ ràng, tiết kiệm một khoản nhỏ ban đầu có thể khiến bạn phải trả một cái giá đắt hơn rất nhiều lần trong tương lai.
5. Tạo ra một “lỗ hổng” pháp lý ngay từ nền móng
Kinh doanh mà không bảo hộ tài sản trí tuệ cũng giống như xây một toà nhà chọc trời mà không làm móng. Ngay từ đầu, doanh nghiệp của bạn đã tồn tại với một lỗ hổng pháp lý nghiêm trọng, khiến nó trở nên mong manh và dễ bị tổn thương trước mọi sóng gió của thương trường.
Vậy, Khi Nào Là “Thời Điểm Vàng” Để Nộp Đơn?
Qua những phân tích trên, câu trả lời không phải là “khi nào có tiền” hay “khi nào thành công”.
“Thời điểm vàng” để nộp đơn đăng ký nhãn hiệu là: Ngay sau khi bạn đã thẩm định xong ý tưởng kinh doanh và chốt được tên thương hiệu cuối cùng, VÀ TRƯỚC KHI bạn công bố rộng rãi thương hiệu đó ra công chúng hoặc đổ tiền vào các chiến dịch marketing lớn.
Thời điểm này là tối ưu vì nó giúp bạn:
- Tránh lãng phí tiền đăng ký cho một cái tên mà bạn có thể sẽ thay đổi trong giai đoạn đầu.
- Kịp thời xác lập quyền ưu tiên trước khi bất kỳ ai khác nhận thấy tiềm năng và hành động trước bạn.
Giải Quyết Bài Toán Chi Phí: Đầu Tư Thông Minh Thay Vì Tiết Kiệm Mù Quáng
Hãy thay đổi góc nhìn: Đăng ký nhãn hiệu không phải là chi phí, mà là một khoản đầu tư. Đây là khoản đầu tư có tỷ suất sinh lời trên rủi ro (ROI) cao nhất mà một startup có thể thực hiện.
Hãy đưa chi phí đăng ký sở hữu trí tuệ vào danh sách những khoản chi bắt buộc trong kế hoạch kinh doanh ban đầu của bạn, ngang hàng với chi phí thuê văn phòng hay phát triển sản phẩm. Đó là cách làm của những nhà sáng lập có tư duy dài hạn.
Kết Luận: “Đăng Ký Nhãn Hiệu” Không Phải Là Một Lựa Chọn, Đó Là Một Yêu Cầu
Quay lại câu hỏi tiêu đề: “Có thật sự cần đăng ký nhãn hiệu ngay khi khởi nghiệp?”. Câu trả lời dứt khoát là CÓ.
Đối với một nhà sáng lập nghiêm túc trong bối cảnh thị trường cạnh tranh khốc liệt của năm 2025, việc đăng ký nhãn hiệu không phải là một hạng mục “nice-to-have” (có thì tốt) dành cho các công ty lớn. Nó là một yêu cầu bắt buộc, một bước đi nền tảng để đảm bảo sự sống còn và tăng trưởng. Sự trì hoãn không mang lại lợi ích gì ngoài việc tích tụ rủi ro ngày một lớn hơn.
Đừng để sự chủ quan của ngày hôm nay trở thành nỗi hối tiếc lớn nhất trong sự nghiệp kinh doanh của bạn. Hãy coi việc bảo hộ thương hiệu là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu. Hãy tiến hành tra cứu nhãn hiệu của bạn ngay hôm nay. Và nếu bạn còn băn khoăn về quy trình, hãy nói chuyện với một chuyên gia. Tương lai của thương hiệu bạn có thể phụ thuộc vào cuộc trò chuyện đó.
XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ NHÃN HIỆU CÙNG MARK DEALER 🛡️
🎯 Chúng tôi hiểu rằng tên gọi và logo mà bạn dày công xây dựng không chỉ là một cái tên – đó là uy tín, là danh tiếng và là tài sản vô giá của doanh nghiệp.
Mark Dealer tự hào là người đồng hành đáng tin cậy trên hành trình bảo hộ và phát triển giá trị nhãn hiệu. Chúng tôi giúp bạn từ việc tra cứu, đăng ký độc quyền nhãn hiệu, cho đến các giao dịch chuyển nhượng, li-xăng (nhượng quyền) và định giá tài sản thương hiệu một cách chuyên nghiệp.
Tìm hiểu sâu hơn về các giải pháp cho nhãn hiệu của bạn tại: markdealer.com
