Mark Dealer

“DeepSeek” của công ty AI Trung Quốc bị tranh chấp tại Mỹ là một ví dụ điển hình, không chỉ làm nổi bật tầm quan trọng của việc đăng ký nhãn hiệu kịp thời mà còn nhấn mạnh nguyên tắc “người sử dụng đầu tiên” trong luật nhãn hiệu Hoa Kỳ. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết vụ việc, cung cấp cái nhìn chuyên sâu về các khía cạnh pháp lý và đưa ra những lời khuyên hữu ích cho các doanh nghiệp AI nói riêng và các công ty công nghệ nói chung trong việc bảo vệ tài sản trí tuệ của mình.

Bối cảnh vụ việc: Nhãn hiệu DeepSeek bị “nẫng tay trên” tại USPTO DeepSeek, một công ty AI đầy tham vọng của Trung Quốc, gần đây đã nộp đơn đăng ký nhãn hiệu “DeepSeek” lên Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Hoa Kỳ (USPTO) nhằm bảo vệ các sản phẩm và công cụ chatbot AI của mình. Tuy nhiên, họ đã vấp phải một trở ngại lớn: chỉ 36 giờ trước đó, một công ty khác có tên Delson Group, có trụ sở tại Delaware (Mỹ), đã nhanh chóng nộp đơn đăng ký nhãn hiệu tương tự.

Delson Group tuyên bố đã bán các sản phẩm AI mang thương hiệu DeepSeek từ đầu năm 2020, tức là trước khi DeepSeek (công ty Trung Quốc) nộp đơn. Điều đáng chú ý là CEO kiêm người sáng lập Delson Group, Willie Lu, từng là cựu sinh viên cùng trường Đại học Chiết Giang với người sáng lập DeepSeek, Liang Wenfeng. Thông tin này làm dấy lên nghi vấn về động cơ của Delson Group trong vụ việc này.

Nguyên tắc “Người sử dụng đầu tiên” và Luật Nhãn hiệu Mỹ Điểm cốt lõi trong vụ tranh chấp này nằm ở sự khác biệt giữa luật nhãn hiệu Mỹ và nhiều quốc gia khác. Theo luật pháp Mỹ, quyền sở hữu hợp pháp đối với nhãn hiệu thường được trao cho “người sử dụng nhãn hiệu đầu tiên trong thương mại” (first-to-use), chứ không phải “người nộp đơn đầu tiên” (first-to-file) như ở nhiều hệ thống pháp luật khác. Điều này có nghĩa là, nếu Delson Group có thể chứng minh được việc đã sử dụng nhãn hiệu “DeepSeek” cho các sản phẩm AI của mình một cách công khai và liên tục từ năm 2020, họ có lợi thế pháp lý đáng kể.

Tuy nhiên, luật pháp Mỹ cũng có các quy định để chống lại hành vi đăng ký nhãn hiệu với “mục đích xấu” (bad faith). Nếu DeepSeek có thể chứng minh rằng Delson Group đăng ký nhãn hiệu chỉ với mục đích cản trở hoặc trục lợi từ sự nổi tiếng của DeepSeek mà không thực sự sử dụng nhãn hiệu đó trong hoạt động kinh doanh thực tế, Delson Group có thể mất quyền.

Hậu quả đối với DeepSeek và tầm quan trọng của chiến lược SHTT toàn diện Vụ tranh chấp này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến tương lai của DeepSeek tại thị trường Mỹ, một trong những thị trường AI lớn nhất và cạnh tranh nhất thế giới. Nếu không thể giành được quyền sử dụng nhãn hiệu “DeepSeek” tại Mỹ, công ty này có thể buộc phải đổi tên sản phẩm, gây tốn kém chi phí tái xây dựng thương hiệu, mất đi sự nhận diện của khách hàng và ảnh hưởng đến chiến lược mở rộng thị trường.

Đây là lời nhắc nhở đắt giá cho tất cả các doanh nghiệp, đặc biệt là các startup công nghệ và AI đang có ý định vươn ra thị trường quốc tế:

Thực hiện tìm kiếm nhãn hiệu kỹ lưỡng: Trước khi ra mắt sản phẩm hoặc dịch vụ với một tên gọi cụ thể, cần tiến hành tìm kiếm nhãn hiệu toàn diện ở tất cả các thị trường mục tiêu để đảm bảo tên gọi đó chưa bị sử dụng hoặc đăng ký.
Ưu tiên đăng ký nhãn hiệu sớm: Mặc dù luật Mỹ dựa trên nguyên tắc “người sử dụng đầu tiên”, việc đăng ký sớm tại USPTO vẫn là một hành động chiến lược thông minh. Đăng ký nhãn hiệu cung cấp bằng chứng pháp lý mạnh mẽ về quyền sở hữu và có thể giúp ngăn chặn các tranh chấp tiềm tàng.
Hiểu rõ luật pháp địa phương: Mỗi quốc gia có quy định riêng về SHTT. Việc nắm vững các nguyên tắc pháp lý tại thị trường mục tiêu là cực kỳ quan trọng để bảo vệ tài sản trí tuệ một cách hiệu quả.
Lập kế hoạch SHTT toàn diện: Bảo vệ nhãn hiệu chỉ là một phần của chiến lược SHTT. Các công ty AI cần xem xét bảo vệ cả mã nguồn, thuật toán (thông qua bằng sáng chế hoặc bí mật kinh doanh), bản quyền đối với các mô hình và dữ liệu đào tạo.

Kết luận: Vụ tranh chấp nhãn hiệu DeepSeek là một minh chứng rõ ràng cho sự phức tạp và rủi ro trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ quốc tế. Để thành công trên trường toàn cầu, các doanh nghiệp không chỉ cần đổi mới công nghệ mà còn phải đầu tư nghiêm túc vào việc bảo vệ tài sản trí tuệ của mình, hiểu rõ luật pháp liên quan và chủ động trong việc đăng ký cũng như thực thi quyền của mình.