Theo thống kê của Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO), mỗi năm có hơn 11 triệu đơn đăng ký nhãn hiệu trên toàn thế giới, và con số này không ngừng tăng lên. Trong một thế giới cạnh tranh khốc liệt, việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Tại Việt Nam, chỉ tính riêng trong năm 2022, đã có hơn 48.000 đơn đăng ký nhãn hiệu được nộp tại Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam.
Sự gia tăng đáng kể này phản ánh tầm quan trọng của việc bảo vệ tài sản trí tuệ như nhãn hiệu, bản quyền, và kiểu dáng công nghiệp. Những khái niệm này không chỉ giúp doanh nghiệp khẳng định thương hiệu mà còn tạo nên lợi thế cạnh tranh bền vững. Nhưng liệu bạn có biết rõ sự khác biệt giữa chúng?
Mark Dealer sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về ba khái niệm này, cũng như cách mà chúng được pháp luật Việt Nam bảo hộ thông qua những điều khoản cụ thể. Hãy cùng khám phá để biết được cách thức bảo vệ tài sản trí tuệ của bạn một cách hiệu quả nhất.

Nhãn hiệu

Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam đã có nhiều cải tiến về thủ tục đăng ký nhãn hiệu nhằm đơn giản hóa quá trình và rút ngắn thời gian xét duyệt. Một trong những thay đổi quan trọng được đề cập tại Nghị định 65/2023/NĐ-CP về sở hữu trí tuệ là:

Thời gian xử lý hồ sơ đăng ký nhãn hiệu: Đã được rút ngắn từ 24 tháng xuống còn 12 tháng kể từ ngày nộp đơn hợp lệ.
Đăng ký nhãn hiệu trực tuyến: Hiện nay, cá nhân và tổ chức có thể nộp đơn đăng ký nhãn hiệu trực tuyến qua Cổng dịch vụ công của Cục Sở hữu trí tuệ. Việc này giúp giảm tải quy trình nộp trực tiếp, tiết kiệm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, theo Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2022, các quy định về bảo hộ nhãn hiệu 3D và nhãn hiệu màu sắc riêng biệt đã được làm rõ hơn, mở rộng khả năng bảo hộ cho các hình thức nhãn hiệu mới này.

Xem thêm : Nhãn hiệu là gì ?

Theo Điều 4, khoản 16 của Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009, nhãn hiệu là dấu hiệu dùng để phân biệt hàng hóa, dịch vụ của các tổ chức, cá nhân khác nhau. Để được bảo hộ, nhãn hiệu phải đảm bảo các điều kiện quy định tại Điều 72 của Luật Sở hữu trí tuệ.

Cụ thể, Điều 72 quy định rằng nhãn hiệu được bảo hộ khi:

Là dấu hiệu nhìn thấy được dưới dạng chữ cái, từ ngữ, hình vẽ, hình ảnh, hoặc sự kết hợp giữa các yếu tố này.
Có khả năng phân biệt hàng hóa, dịch vụ của chủ sở hữu nhãn hiệu với hàng hóa, dịch vụ của chủ thể khác.

Bản quyền

Bản quyền (hay quyền tác giả) được quy định rõ ràng tại Điều 4, khoản 2 của Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Theo đó, quyền tác giả bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản đối với tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học do tác giả trực tiếp sáng tạo.

Điều 18 của Luật cũng chỉ ra rằng bản quyền tự động phát sinh kể từ khi tác phẩm được thể hiện dưới hình thức vật chất, không cần phải đăng ký. Tuy nhiên, để có bằng chứng pháp lý rõ ràng, tác giả có thể đăng ký quyền tác giả tại Cục Bản quyền tác giả.

Cũng trong Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi năm 2022, những thay đổi quan trọng về bản quyền đã được cập nhật, bao gồm:

Mở rộng phạm vi bảo hộ cho tác phẩm số: Để phù hợp với xu hướng phát triển của công nghệ, tác phẩm kỹ thuật số như phần mềm, game, và các sản phẩm sáng tạo khác trên nền tảng kỹ thuật số hiện đã được bảo hộ chặt chẽ hơn. Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với các doanh nghiệp và cá nhân trong ngành công nghệ và nội dung số.
Tăng cường biện pháp xử lý vi phạm quyền tác giả trên môi trường trực tuyến: Chính phủ Việt Nam đã bổ sung thêm các biện pháp bảo vệ quyền tác giả trong môi trường số, nhằm ngăn chặn hành vi sao chép, phân phối trái phép trên các nền tảng trực tuyến. Các tổ chức, cá nhân vi phạm có thể bị phạt tiền lên tới 500 triệu đồng theo Nghị định 131/2013/NĐ-CP.

Kiểu dáng công nghiệp

Để thúc đẩy sáng tạo và bảo vệ kiểu dáng công nghiệp trong các ngành như thiết kế và sản xuất, Chính phủ Việt Nam cũng đã có một số cập nhật liên quan đến bảo hộ kiểu dáng công nghiệp:

Thời hạn bảo hộ: Kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ tối đa trong 15 năm kể từ ngày nộp đơn đăng ký hợp lệ, theo quy định tại Điều 93, Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi. Điều này cho phép các doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh dài hạn thông qua việc bảo vệ thiết kế độc đáo của sản phẩm.
Thủ tục rút ngắn thời gian xét duyệt: Cục Sở hữu trí tuệ đã đưa ra quy trình xét duyệt nhanh đối với đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong một số lĩnh vực như công nghệ và dược phẩm, nhằm thúc đẩy việc đưa sản phẩm mới ra thị trường nhanh chóng hơn.

Theo Điều 4, khoản 13 của Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm được thể hiện qua hình khối, đường nét, màu sắc, hoặc sự kết hợp của các yếu tố này.

Điều 63 của Luật quy định rõ rằng kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ khi thỏa mãn các điều kiện sau:

Có tính mới.
Có tính sáng tạo.
Có khả năng áp dụng công nghiệp.

Công cụ tra cứu thông tin sở hữu trí tuệ

Để hỗ trợ các doanh nghiệp và cá nhân trong việc tra cứu thông tin về nhãn hiệu, bản quyền, và kiểu dáng công nghiệp, Chính phủ đã phát triển các công cụ tra cứu trực tuyến. Cụ thể:

Cơ sở dữ liệu về sở hữu công nghiệp: Truy cập tại trang web chính thức của Cục Sở hữu trí tuệ, nơi người dùng có thể tra cứu các nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp đã đăng ký tại Việt Nam.
Tra cứu quyền tác giả: Cá nhân và tổ chức có thể tra cứu thông tin về tác phẩm đã đăng ký quyền tác giả tại Cục Bản quyền tác giả thông qua cổng dịch vụ công trực tuyến.

Các quy định này đều nhằm mục tiêu bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp và tác giả trước các hành vi xâm phạm tài sản trí tuệ, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế và sáng tạo.