Thực tế cho thấy tài sản trí tuệ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp. Tài sản trí tuệ không chỉ hiện diện và ảnh hưởng đến hầu hết các hoạt động sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp mà còn tạo ra giá trị kinh tế cụ thể thông qua việc chuyển nhượng quyền sử dụng, đầu tư, và góp vốn, gọi chung là thương mại hoá tài sản trí tuệ. Vậy, thương mại hoá tài sản trí tuệ là gì? Có những hình thức thương mại hoá tài sản trí tuệ nào? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây nhé!
Thương mại hoá tài sản trí tuệ là gì?
Theo Luật Thương mại 2005, “Thương mại” là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi như mua bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, và các hoạt động khác. Tài sản trí tuệ, như hàng hóa, có thể tạo ra lợi nhuận cho chủ sở hữu qua thương mại.
“Thương mại hóa” tài sản trí tuệ có hai nghĩa:
- Nghĩa hẹp: Chuyển đổi tài sản trí tuệ thành hàng hóa để bán trên thị trường và thu lợi nhuận.
- Nghĩa rộng: Khai thác tài sản trí tuệ để đạt các lợi ích kinh tế theo mục tiêu của chủ sở hữu.
Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ có ý nghĩa thực sự khi nó được thương mại hóa. Các tài sản trí tuệ khác nhau yêu cầu chiến lược thương mại hóa khác nhau, như sáng chế cần đầu tư lớn và có thể được thương mại hóa qua chuyển giao quyền sử dụng, nhãn hiệu qua nhượng quyền, và quyền tác giả qua chuyển quyền sử dụng.
Thương mại hóa tài sản trí tuệ cần được thực hiện theo chiến lược dài hạn và phù hợp với giai đoạn thị trường. Tài sản trí tuệ phải được bảo hộ hợp pháp, còn hiệu lực, và không bị tranh chấp để có thể thương mại hóa thành công.
Những hình thức thương mại hoá tài sản trí tuệ phổ biến
Tự khai thác bởi chủ sở hữu
Chủ sở hữu trực tiếp sử dụng tài sản trí tuệ theo quy định của pháp luật để thu được lợi ích kinh tế từ các tài sản trí tuệ mà mình đang nắm giữ.
Chuyển nhượng quyền sở hữu
Chủ sở hữu có thể chuyển nhượng toàn bộ quyền sở hữu tài sản trí tuệ của mình cho một bên khác để nhận lại lợi ích tương ứng. Pháp luật quy định một số điều kiện đối với việc chuyển nhượng tài sản trí tuệ, chẳng hạn như quyền sở hữu trí tuệ về tên thương mại chỉ có thể chuyển nhượng khi toàn bộ cơ sở và hoạt động kinh doanh liên quan cũng được chuyển nhượng. Quyền đối với nhãn hiệu phải đảm bảo không gây nhầm lẫn về đặc tính và nguồn gốc của hàng hóa hoặc dịch vụ mang nhãn hiệu. Chuyển nhượng quyền nhãn hiệu chỉ có thể thực hiện cho những tổ chức hoặc cá nhân đáp ứng đủ điều kiện về quyền đăng ký nhãn hiệu đó.
Chuyển quyền sử dụng
Đây là một trong những phương pháp phổ biến nhất để thương mại hóa tài sản trí tuệ và đang ngày càng phát triển mạnh mẽ hiện nay. Pháp luật quy định một số loại tài sản trí tuệ không thể hoặc bị hạn chế trong việc chuyển quyền sử dụng do tính chất đặc thù của chúng.
Ví dụ, quyền sử dụng chỉ dẫn địa lý và tên thương mại không thể chuyển nhượng; quyền sử dụng nhãn hiệu tập thể chỉ có thể chuyển cho các tổ chức hoặc cá nhân là thành viên của chủ sở hữu nhãn hiệu đó; quyền sử dụng nội dung các tác phẩm khoa học cơ bản hoặc ứng dụng trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn cũng không thể chuyển giao. Việc chuyển quyền sử dụng có thể thực hiện dưới dạng nhận quyền, chuyển quyền, hoặc chuyển giao chéo, với các bên có thể thỏa thuận quyền sử dụng độc quyền hoặc không độc quyền.
Các hình thức khác
Bao gồm việc góp vốn bằng tài sản trí tuệ, hợp tác liên doanh, ký kết hợp đồng hợp tác kinh doanh, và thành lập các doanh nghiệp khoa học công nghệ (spinout/spinoff).
Xem thêm : 7 điều cần lưu ý khi chọn sàn môi giới tài sản trí tuệ
Trên đây là khái niệm thương mại hoá tài sản trí tuệ và các hình thức thương mại hoá tài sản trí tuệ phổ biến hiện nay. Nếu cần được tư vấn các vấn đề liên quan đến tài sản trí tuệ, hãy liên hệ với Mark Dealer theo số Hotline 077 780 8888 hoặc để lại bình luận bên dưới bài viết, chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ!
